Tên di sản : Di tích thắng cảnh Hang Bo Cúng - Bản Chanh

Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa

Loại di sản : Danh lam thắng cảnh

Sô quyết định : Số 3180/QĐ-UBND

Giới thiệu

Từ trung tâm xã Sơn Thuỷ, đi trên con đường chiến lược biên giới đang được mở đến Khu danh thắng Động Bo Cúng (Bản Chanh) khoảng chừng 18km.

Động Bo Cúng (Bản Chanh) nằm ở sườn núi Bó Cúng thuộc địa phận Bản Chanh. Đây là khu vực núi đá vôi Cattơ (một dạng đá vôi bị xâm thực thành những hang động) có cấu trúc thành phần địa chất phức tạp, đa dạng, đại diện cho quá trình phát triển lâu dài của vỏ trái đất. Ở đây có những điều kiện tự nhiên thuận lợi, cảnh quan đặc sắc cùng với nhiều hang động Catxtơ rộng lớn có giá trị nhiều mặt. Để vào được hang, từ địa phận Bản Chanh (bản người Thái ở), du khách men theo sườn dốc của những trảng cỏ xanh qua suối Xia là đến động. Suối Xia được chảy ngang qua chân núi Bó Củng, cách cửa hang khoảng chừng 50m. Suối Xia có chiều dài 22,5km, diện tích lưu vực 250km2; phát nguyên từ vùng Bản Him Đăm (Lào) chạy vào Việt Nam ��� bản Xía Nọi qua Bản Khà rồi đến bản Chanh xã Sơn Thuỷ và nhập vào sông Luồng tại bản Chung Sơn. Vào mùa nước cạn, suối trong vắt đến kỳ lạ, lòng suối chiều rộng chừng 15m, sâu hơn nửa mét, khách bộ hành có thể qua lại dễ dàng. Về mùa mưa thì nước suối lớn, nước chảy xiết, sẽ là cản trở lớn cho du khách đến thăm động. Tuy nhiên, sự có mặt của dòng suối Xia này đã tô điểm cho cảnh quan toàn vùng mang hình ảnh của một bức tranh sơn thuỷ hữu tình.

Vào thăm Động Bo Cúng - Bản Chanh, chúng ta bắt đầu từ chân suối Xia, men theo con đường mòn trên những tảng đá phiến, leo lên sườn núi khoảng chừng 40m là đến động, (cửa động còn đang mở nhỏ, lối vào còn chưa được thuận tiện). Động dài hơn 800m, rộng từ 20 – 50m, trần động cao thấp khác nhau từ 30 – 50m. Toàn bộ lòng động được chia thành 10 khoang lớn nhỏ. Tại 10 khoang này là nơi tập trung hàng ngàn tác phẩm tạo nghệ thuật tạo hình kỳ vĩ của tạo hoá, như sự kết hợp hài hoà giữa điêu khắc và hội hoạ, giữa tính hoành tráng khoẻ khoắn với nét duyên dáng thơ mộng. Các thạch nhũ ở đây không chỉ là tác phẩm nghệ thuật tĩnh mà luôn biến đổi hình dáng và màu sắc theo góc nhìn, tạo nên trong giây lát những cảnh sắc khác thường, có sức quyến rũ, khiến cho du khách ngỡ ngàng, bối rối.

Người vãng cảnh sẽ vô cùng ngạc nhiên, thích thú, hết bất ngờ này đến ngỡ ngàng khác bởi hàng nghìn thạch nhũ muôn hình, muôn vẻ, có chỗ thì quần tụ lại, xúm xít trông xa ngỡ chồng chất lên nhau; có chỗ các búp măng đá đứng dọc ngang, xen kẽ nhau, tạo nên những tuyến dài trên nền động; có chỗ hình thạch nhũ rủ xuống từ trên trần động như những bức màn trướng lớn; có chỗ những hình thạch nhũ lại cấu tạo hình vuông khối, được mở các lối cửa ra vào trông như những cung điện lung linh sắc màu hoa cương của đá.

Tại các phòng động này còn có vô số những cỏ cây, hoa quả theo trí tưởng tượng của mỗi người như quả dứa, quả na, quả đu đủ khổng lồ. Lại có cả những hình hài bí ẩn bằng đá như ông già ngồi câu cá, các bức tượng phật trên nền động, gà chọi nhau, chim đại bàng đậu trên mỏm đá; rồi cả những cảnh như thực như dòng sông có cả bờ đê nước đang cuộn chảy, những ruộng bậc thang chưa được gieo trồng cây quả...có thể nói đi giữa hàng nghìn thạch nhũ lấp lánh sắc màu huyền ảo, ta có cảm giác như đi giữa một thế giới với những cảnh vật đâu đây mà ta thường bắt gặp đã hoá thành đá, vào trong hang động rất thoáng và dễ thở.

Thiên nhiên ở đây cũng đã cần cù chạm khắc vào lòng hang động nhiều hình dáng kỳ lạ, tầng tầng, lớp lớp trông xa tựa như hàng nghìn bức phù điêu của những người thợ khéo tay lành nghề đã làm nên những hình thù kỳ kỳ lạ đó. Mỗi vách động là một kỳ công, mỗi ngăn hang là một tuyệt tác. Đứng dưới vòm động cao rộng màu thạch nhũ ánh như dát bạc, giữa thế giới những hình hài kỳ dị, vừa thật vừa ảo, ta ngỡ như lạc vào chốn thiên cung thần bí mà choáng ngợp...

Với những gì hiện hữu cũng như những gì chưa được ngắm nhìn khám phá, Hang Bo Cúng (Bản Chanh) có thể được coi như là một kỳ công của tạo hoá. Vẻ đẹp của nó cần phải được khám phá và quảng bá rộng rãi để du khách thăm quan.

Loại di tích:

Với những giá trị vốn có của nó như đã mô tả ở trên, khu danh thắng Động Bo Cúng (Bản Chanh) thuộc loại Di tích danh thắng.